کد مطلب:173112 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:197
راه یافتن به حریم سر معصومین
یكی از سنت های زیارت، در وقت دخول حرم معصومین علیهم السلام «اذن دخول» است.
اذن دخول در حرم معصومین علیهم السلام در حقیقت به این معناست كه اذن و اجازه می خواهیم تا در حریم آن ها ظاهر شویم و قاعدتا اذن دخول جنبه ی صوری و ظاهری ندارد. و اگر هم ظاهری ملاحظه می شود به لحاظ واقع است. وقتی می گوییم آیا اجازه می دهید در خانه شما وارد شویم؟ یعنی این كه آیا اذن و اجازه ورود در محفل سر خود را به ما می دهید؟ ابتدا این اجازه از حریم الهی شروع می شود و سپس بنابر سلسله مراتب، اجازه ی ورود در حریم سر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و ائمه معصوم علیهم السلام را تقاضا می كنیم. و اساسا هر كسی به اندازه ی لیاقت و ظرفیتش وارد در سر حرم می گردد و كسی كه اجازه ورود در حرم را پیدا نماید برای همیشه در حریم الهی و پیامبر اكرم علیهم السلام و ائمه ی معصوم علیهم السلام است.
یكی از آداب زیارت «اذن دخول»، اجازه خواست و وارد شدن در حرم معصومین علیهم السلام است. و این سنتی است كه در قرآن كریم نیز به آن اشاره شده است. قرآن اذن و اجازه را به عنوان یكی از آداب ورود در خانه ی پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم بیان كرده می فرماید:
(یا أیها الذین آمنوا لا تدخلوا بیوت النبی الا أن یؤذن لكم...)؛ [1] ای كسانی كه ایمان آورده اید در خانه های پیامبر داخل نشویید مگر این كه به شما اجازه داده شود.
باز از آیاتی كه گویای اذن دخول در جایگاه و خانه ی پیامبران و ائمه علیهم السلام است این آیه ی شریفه می باشد:
(فی بیوت أذن الله أن ترفع و یذكر فیها اسمه یسبح له فیها بالغدو والاصال) [2] در خانه هایی كه خدا اجازه داده تا برافراشته شده تكریم شوند و نامش در آن خانه ها برده شود، در آن خانه ها است كه صبحگاهان و شامگاهان خدا را تسبیح می گویند (كه در عین اشتغال به كارهای دنیایی كه وظیفه شان هم هست یك لحظه از خدای خود غافل نمی مانند).
مقصود از (فی بیوت) (در خانه هایی) چیست؟ شاید همه ی مفسرین گفته اند مقصود این است كه آن چراغی كه ما مثال زدیم در خانه هایی این چنین باشد (مراد آیه نور است) [3] طبعا این سؤال به وجود می آید كه آن چراغ را در هر خانه ای اگر ذكر می كرد كافی بود، چرا این همه قید در آن آمده است كه آن چراغ در خانه ای باشد كه آن خانه چنین و چنان باشد این خودش مؤید همین است كه آن مثل، مثل انسان است.
نیز در روایتی كه در تفسیر «صافی» نقل شده فرموده اند:
هی بیوتات الانبیاء والرسل والحكماء و ائمة الهدی؛ این خانه های پیامبران و مرسلین و حكماء و ائمه ی هدایت (خانه های اكابر معنوی بشر) است.
حالا چه فرقی است بین خانه ای كه مال یكی از اولیاء خدا باشد و خانه ای كه مال دیگران باشد؟ از نظر ساختمان و خشت و گل كه همیشه خانه ی دیگران بر خانه ی اینها ترجیح داشته است، خود آیه نشان می دهد و در روایات هم آمده است كه مقصود از این خانه ها، خانه های گلی و ظاهری نیست، بلكه مقصود همان كالبد و بدنهای آن هاست، یعنی این كه اینها انسانهایی هستند كه بدنشان مسجد و معبد روحشان است.
در روایات ما هم هست كه مقصود از این خانه ها خود آن ها هستند. «قتاده» یكی از مفسرین و فقهای زمان خودش است (از مفسرین اهل تسنن و در كوفه بوده است). وی در سفری كه به مدینه داشت، خدمت امام باقر علیه السلام مشرف می شود و از امام سؤالاتی می كند و جوابهایی می شنود و در مقابل سؤالات امام علیه السلام درمی ماند و احساس حقارت می كند.
بعد به امام علیه السلام عرض می كند: من با عالم های زیادی روبرو شده ام. ولی در مقابل هیچ كس به اندازه شما خودم را گم نكرده و مضطرب نشده ام.
حضرت فرمود:
می دانی در مقابل چه كسی قرار گرفته ای؟ «بین یدی بیوت اذن الله ان ترفع و یذكر فیها اسمه...»، در مقابل آن هایی قرار گرفته ای كه خدا آنان را بیوت نامیده است؛ یعنی این كه در مقابل تو یكی از این بیت هاست.
بعد خود او منصفانه اقرار كرد و گفت:
یابن رسول الله! تصدیق می كنم كه مقصود از آن بیوت كه در قرآن آمده است خانه ها سنگی و گلی نبوده، خانه های انسانی است، یعنی مقصود از خانه، این وجودهای مقدسی است كه باید اذن از آنان گرفت.
اذن دخول در حرم معصومین علیهم السلام در حقیقت به این معناست كه اذن و اجازه می خواهیم تا در حریم آن ها ظاهر شویم و قاعدتا اذن دخول جنبه ی صوری و ظاهری ندارد. و اگر هم ظاهری ملاحظه می شود به لحاظ واقع است. وقتی می گوییم آیا اجازه می دهید در خانه شما وارد شویم؟ یعنی این كه آیا اذن و اجازه ورود در محفل سر خود را به ما می دهید؟ ابتدا این اجازه از حریم الهی شروع می شود و سپس بنابر سلسله مراتب، اجازه ی ورود در حریم سر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و ائمه معصوم علیهم السلام را تقاضا می كنیم. و اساسا هر كسی به اندازه ی لیاقت و ظرفیتش وارد در سر حرم می گردد و كسی كه اجازه ورود در حرم را پیدا نماید برای همیشه در حریم الهی و پیامبر اكرم علیهم السلام و ائمه ی معصوم علیهم السلام است.
یكی از آداب زیارت «اذن دخول»، اجازه خواست و وارد شدن در حرم معصومین علیهم السلام است. و این سنتی است كه در قرآن كریم نیز به آن اشاره شده است. قرآن اذن و اجازه را به عنوان یكی از آداب ورود در خانه ی پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم بیان كرده می فرماید:
(یا أیها الذین آمنوا لا تدخلوا بیوت النبی الا أن یؤذن لكم...)؛ [1] ای كسانی كه ایمان آورده اید در خانه های پیامبر داخل نشویید مگر این كه به شما اجازه داده شود.
باز از آیاتی كه گویای اذن دخول در جایگاه و خانه ی پیامبران و ائمه علیهم السلام است این آیه ی شریفه می باشد:
(فی بیوت أذن الله أن ترفع و یذكر فیها اسمه یسبح له فیها بالغدو والاصال) [2] در خانه هایی كه خدا اجازه داده تا برافراشته شده تكریم شوند و نامش در آن خانه ها برده شود، در آن خانه ها است كه صبحگاهان و شامگاهان خدا را تسبیح می گویند (كه در عین اشتغال به كارهای دنیایی كه وظیفه شان هم هست یك لحظه از خدای خود غافل نمی مانند).
مقصود از (فی بیوت) (در خانه هایی) چیست؟ شاید همه ی مفسرین گفته اند مقصود این است كه آن چراغی كه ما مثال زدیم در خانه هایی این چنین باشد (مراد آیه نور است) [3] طبعا این سؤال به وجود می آید كه آن چراغ را در هر خانه ای اگر ذكر می كرد كافی بود، چرا این همه قید در آن آمده است كه آن چراغ در خانه ای باشد كه آن خانه چنین و چنان باشد این خودش مؤید همین است كه آن مثل، مثل انسان است.
نیز در روایتی كه در تفسیر «صافی» نقل شده فرموده اند:
هی بیوتات الانبیاء والرسل والحكماء و ائمة الهدی؛ این خانه های پیامبران و مرسلین و حكماء و ائمه ی هدایت (خانه های اكابر معنوی بشر) است.
حالا چه فرقی است بین خانه ای كه مال یكی از اولیاء خدا باشد و خانه ای كه مال دیگران باشد؟ از نظر ساختمان و خشت و گل كه همیشه خانه ی دیگران بر خانه ی اینها ترجیح داشته است، خود آیه نشان می دهد و در روایات هم آمده است كه مقصود از این خانه ها، خانه های گلی و ظاهری نیست، بلكه مقصود همان كالبد و بدنهای آن هاست، یعنی این كه اینها انسانهایی هستند كه بدنشان مسجد و معبد روحشان است.
در روایات ما هم هست كه مقصود از این خانه ها خود آن ها هستند. «قتاده» یكی از مفسرین و فقهای زمان خودش است (از مفسرین اهل تسنن و در كوفه بوده است). وی در سفری كه به مدینه داشت، خدمت امام باقر علیه السلام مشرف می شود و از امام سؤالاتی می كند و جوابهایی می شنود و در مقابل سؤالات امام علیه السلام درمی ماند و احساس حقارت می كند.
بعد به امام علیه السلام عرض می كند: من با عالم های زیادی روبرو شده ام. ولی در مقابل هیچ كس به اندازه شما خودم را گم نكرده و مضطرب نشده ام.
حضرت فرمود:
می دانی در مقابل چه كسی قرار گرفته ای؟ «بین یدی بیوت اذن الله ان ترفع و یذكر فیها اسمه...»، در مقابل آن هایی قرار گرفته ای كه خدا آنان را بیوت نامیده است؛ یعنی این كه در مقابل تو یكی از این بیت هاست.
بعد خود او منصفانه اقرار كرد و گفت:
یابن رسول الله! تصدیق می كنم كه مقصود از آن بیوت كه در قرآن آمده است خانه ها سنگی و گلی نبوده، خانه های انسانی است، یعنی مقصود از خانه، این وجودهای مقدسی است كه باید اذن از آنان گرفت.
[1] احزاب «33»، آيه 53.
[2] نور «24»، آيه 36.
[3] مراد از چراغ، آيه ي نور است: (الله نور السماوات والأرض مثل نوره كمشكاة فيها مصباح)؛ خداوند نور آسمان ها و زمين است مثل نور خداوند همانند چراغداني است كه در آن چراغ پر فروغي باشد. (نور «24»، آيه ي 36).